Aziz ve Böyük Türk Milletim.
Bu gün siz okuyucularıma bir Bakü Fatihi hakda yazmagı hem kendim, hem de Azerbaycan Türkleri adından bizim sonsuzadek kalbimizde , ruhumuzda sevdiyimiz Bakü Fatihi ismini almış Osmanlı Türk Paşası Enver Paşanın ögey kardaşı NURİ Killigli Paşa hakkında ruhunu şad etmek üçün ve gelecek nesillerimizin bu igid Kafkaz Aslanı hakda bilgiler vermeyi kendime mükeddes borc bilirem.
İlk önce Ruhuna bir Fatihe okumanızı isterem. Mekanları cennet olsun.
Evet Efendiler belkede bir çoklarınız Nuri Paşa hakkında bilgileriniz var, amma benim anlatacagım tam başka ve yazımın sonunda ne demek istediyimi anlayacaksız.
Başlıyak .
Tarih boyunca bizim igidleri çalışıb unutdurdular ki, biz Türkler öz fatehlerimizin isimlerini unudak, tanımayak. Amma güzel kalbli, kanında Türk kanı olan , milli ruhi saglam olan insanlarımız , yazarlarımız, aydınlarımız buna imkan vermedi.
Hatta Azerbaycan Türkleri Nuri Paşa- nin ismini ebadi yaşatmak üçün SSCB zamanı işgal altında olmasına ragmen, kendi cocuklarına Nuri ve Paşa ismini verdiler.
Evet güzel okuyucularim biz bu igidlerimizi unutursak, onların bize göre bu Vatan, Devlet ve Millet üçün etdiyi kahramanlıkları ve şehadetleri unudulub yok olar.
,, Kahramanlar vuruldukda yok, unuduldukda ölür. Unutma ve unutturma’’.
Tarih birinci dünya savaşının sonlarına dogru iydi. Azerbaycan ve Kafkazları Ruslar, Ermeni çeteleri ve İngilizler ile birlikde işgal edilmiş, durmadan katilyamlar gerçekleşirdi biz Türklre karşı.
İngilizler nerde bir kargaşa varsa, orda, kaos varsa orda olurlar.Bazen kuvvetleriyle, bazen politikalarıyla, tuzaklarıyla, hayinleriyle orada olurlar.
Azerbaycana ise Ordu birlikleriyle gelmişler. Lakiin bu birliklerin bir farkı vardı. Bu birliklerin adi ,, Ruslara Yardım Birlgi’’ ismini koymuşlar.
Biz bilirdik ki, bu birlikler Orta Asiyada ki, Kafkazlardakı Türkleri bir birimizden koparmak üçün gelmişler. İşte o, sırada karşılarında Nuri Paşa olacakti.
Bakü düşür, düştü deyerken Nuri Paşa , Ermeni çeteleri ve İngilizlerin ve Rusların art- arda gerçekleşdirdikleri katilyamlar üzerine Kafkaz Türk İslam Ordusu adında, Osmanlı, Azerbaycanlı ve Dagistanlı askerlerden oluşan bir Ordunun kumandanı olarak Azerbaycana harekete başlıyacakdır.
Çok sürmeden bu tek ordusu ile birlikte üçlü düşmanı öyle bozguna ugratıb işgalı bitirdi ki, halkımız onun için ,, NURİ PAŞA savaşmadı, Destan yazdi’’ dedi. Tum Kafkazlar Nuri Paşanın bu Zeferi sonunda Allahu- Ekber diye inlemişti.
Azerbaycan halkı terefinden kendisine ,,BAKÜ Fatihi’’ lakabi verilib, bir de onun adına marş bile bestelediler.
Nuri Paşa at belinde,
Türkiyeden Karsdan gelir,
Azerbaycan diye diye,
Yenilmeyen Aslan gelir.
Dalgalanan Türk bayragı,
İstiklalden haber verir.
Türkün şanlı tarihine,
Zaman er oglu er verir.
Türkün döyüş bayragında,
Dogan aya hilale bak,
Bu yuruyuşe bu Zefere,
Bu şanlıca celala bak.
Dalgalanan Türk bayragı,
İstiklaldan haber verir.
Türkün şanlı tarihine,
Zaman er oglu er verir.
Kazanılmış muharibeye ama Nuri Paşanın yaptıkları tekce bu deyildi.
Nuri Paşa Karabaga kadar olan tüm torpakları işgaldan azad etmişdir. Bu gün Azerbaycan devletinin varlıgı bir başa Enver Paşa ve Ahmed Agaoglunun projesi ve Nuri Paşanın Kafkaz Türk İslam Ordusunun , onlarla bir yerde savaşan igidlerin sahesindedir.
Tek sözle hiç ne olmur. Can bahasına, kan bahasına olur Devlet.
1911 -ci yılde Nuri paşa o, zaman tegmen rutbesinde Trablusgarp savaşında diger bir Osmanlı paşası olan , gelecekde Türkiye Cumhuriyyetinin kurucusu Mustafa Kemal Paşayla birlikte savaşa katılır ve İtaliyaya karşı savaşır.
Birinci Dünya savaşında Küzey Afrikada bulunan Osmanlı Ordusunun en üst düzey kumandanı olur.
Amma ne yazık ki, Osmanlı sadece bir tek cebhede savaşmır, birden çok cebhelerde savaşırdı. Biri bitsede o , birisi başlayırdı.
Nuri Paşa buraları önüne almış gederken, birde Suriye cebhesi vardır ki, orada da durum kötüydü. 1918- de Paşalara bir -bir telegraf gelmişti, geri çekilmeleri konusunda.
Yalniz Nuri Paşa- ya gelen telegraf farklıydı. Kimden geldiyi konusuna gelince- Nuri Paşaya agabeyinden Enver Paşadan.
Enver Paşa tergrafda şu – ,, Savaş bitti. Diger cephelerde durum çok iç acısı olmasa da, sen cephende muzeffer oldun. Ateşkes masasına elimiz güclü oturmalıyiz. Bunu içinde gerekirse Azerbaycan hükümet şekli ile Osmanlı Devleti- ne benzer bir şekilde biçimlendirilmeli ve Devlet -te söz sahibi olmalıdır’’.
Bu arada bunu da yazım bildirim ki, artik 1918 – ci yılde Tiflisde Azerbaycan aydınları ve mutefekirrleri terefinde Azerbaycan Türk Cumhuriyyeti ilan olunmuşdur, ordanda Gence -ye köçürülerek Gence Payihtat ilan olunmuşdur.
O, zaman ne Ordumuz, ne de silahımız vardı. Bakü -de yukarıda qeyd etiyim kimi Ermeni çetelerinin, İngilizlerin ve Rus bolşeviklerinin işgalında iydi.
Nuri Paşa Kafkaz Türk İslam Ordusuyla ilk Gence- ye gelir ve iki ay muddetinde 20 000 minlik Ordu düzeldib Bakü -nü İşgaldan Azad ederek Azerbaycan Türk Cumhuriyyetini tam devlet kimi şekilendirir.
Evet okuyucularım bura dikket - Enver Paşa kardeşine bele demiş ama o, zaman İstanbulda ki, hükümet daha farklı muamile edecekdir Nuri paşaya.
Hükümet Ordunun tesfiye edilmesini gerktigini ve derhal kendisinin İstanbula gelmesini keskin bir emirle bildirecekdir.
Aslında bu kararı kabul etmek istemirdi , çünki o, artık BAKÜ FATİHİ -dir. Kahraman bir kumutandi.
Ama emir böyleydi tefsiye edilecekdi. O, her şeyi millet üçün, Türk İslam ülküsü ve cihan hükümeti için yapmışdı.
Ayrılık vakti gelmişdir. O, askerleriyle Azerbaycan halkıyla vidalaşarken, Azerbaycan Halkıda bu Müzeffer Paşaya karşı hakkını nasıl öduyeceklerini ve onu ne kader sevdiklerini göz yaşlarıyla düşünmekdeydiler.
Onlar için savaşmışdı Nuri Paşa. Ayrılık zordu.
Kimse bilmirdi ki, Nuri Paşaya tuzak kuruldugunu.
Önce Trabzona, ordan da denizle İstanbula keçmiş Paşa. Vapurdan indiyinde ise kendisini kutlamalarla , kalabalıklarla karşılamak yerine , polisler gelmiş ve Nuri Paşanı Bekir Aga bölügü, Bakü Fatihini tutuklamışdır.
Orada da uzun süre kalmıyacak, hemen ertesi gün İngilizler, adından bile korktuklari Nuri Paşayı teslim alarak, gizlice Batumdakı Ardahan Kışlasına heps edecekler.
Ama orda da hata etmişler. Bu yer Azerbaycana yakın bir yer.
Tabii bu sırada kendilerine yakın bir yerde heps edildiyini düyan Azerbaycan halkı durur mu?
Asla, Asla, iki dünyada bir olsa durmaz ve durmadıda. Sira bizde, deyerek merd ogullarımız yola çıkdılar.
5 Difai fedaisi Nagı Şeyhzamanlı başda olmakla 8 avgust 1919 gecesi Azerbaycanlılar el -ele vererek Nuri Paşamızı hepisden kaçırdilar, serbest hereketi için ne lazımsa onuda etdiler. Bu 5 Difai fedaisinden 2-si hemin operasiyonda şehid düşdü. Allah rehmet etsin bütün şehidlerimize.
Aslında Kafkaz İslam Ordusu cenk meydanında kazandıgını sonra Osmanlının işgalı ve Azerbaycan- Moskva komunistlerinin anlaşdıgı geregince kaybetmişdi.
Nuri Paşa için bu sonun başlangıcı olacakdır.
Cumhuriyyet tarihinin ilk endustriliyel silah fabrikasını 1930 yılda kuran Nuri Paşadır. Zeytinburunda bir fabrika satın alıb , kurdugu silah fabrikasında silah, gaz maskesi, mermi istehsal ederek fabrika dahada genişlenib, ardından motorlarla hava ve hava mermileri üretmeye başlıyacakdır.
Sonradan üzerine baskılar gelse de,, Silah üretmiyeceksen ‘’ diyecekler ama gizliden gizliye üretimi yapacakdır.
Bura dikket - önceki yazılarımda sionist, evenjilist, anglo-saksonlar hakda ve masonlar hakda bilgi vermişdim.
Bu olay indi size yazdıgım hemin yazdıklarımın bir parçasına da aiddir. Çün ki, Türkiye Cumhuriyyeti CHP iktidarı İsmet İnönü döneminde 1948-49 artık ABD iyle NATO harb blokuna girmeyi anlaşmış ve 1948- ci ilde İsrael devleti de kurulmuşdur.
Arap- İsrael savaşı idi. Bu savaş oldugunda Nuri Killigli Arap orduları üçün silah ve cephane üretecekdir. Bu dönüm noktasının adı iydi. Filistin özgürlük hareketi için ise ücretsiz olarak silah ve cephane göndererek destekliyecekdir.
Tahmin etdiyimiz kimi bu faliyyetler ABD ve İsrael için sevilecek bir faliyyet deyildi. Bunun bedelini Nuri Killigli ödemeliydi ki, 2 mart 1949 -da saat 17.10 da fabrikada faili meçhul 3 patlama meydana gelecekdir.
Koca bir cephane ve içinde bulunan 27 kişi ve onlarında arasında olan Nuri Kiligli Paşamız şehid olacakdırlar.
Cesedi ise bulunmadıgı için boş tabutta defnedildi.
Onun ölümü aci degil , askerice , kahramanca bir ölüm idi. Hayatının sonuna kader Vatani ugrunda ölmek için faliyyetler yapmaga çalıştı ve bunun bedelini de canıyla ödedi.
Onlar İttihat- Terekki- ler birinci dünya savaşında böyük hamleler yaptılar, bazen çok böyük hatalar da yaptılar. Tabii o , savaşda zafer hiç de kolay deyildi , ama onların sonuna - dek Vatan sevdası sönmedi. Onlar Vatanin fedaileri iydi. Orası başka bir mövzu.
Bura dikket edin- kim biz Türklerden ireli gelenimiz silah, İHA, SİHA, ve yeni teknologiya cephaneler üretirse ve ya keşf edirse , hemen İmperialist güclerin hedefine düşürler.
Tarihimizde bele insanlarımızı hem Azerbaycanda hem de Türkiye Cumhuriyyetinde yapançı düşmen istihbaratlarının ajanları terefinden öldürülüb.
Evet aziz okuyucularım Nuri Killigli Paşamız hakda size azacıkda olsa bilgilendirmeyim ve sizin bu yazını okuyub bilgi elde etmeyiniz benim için böyük bir duygudur.
İttihat- Terrekki, Difai ve Teşkilati - Mehsuse fedaileri sonsuza- dek bizim ruhumuzda ve kalbimizdedir. Bu gün 18 oktyabır 2024- cü yıl Azerbaycan Cumhuriyyetinin Bagımsızlıgı günü bu igid Nuri Paşamızı yada salmamak olmaz.
Bütün Kafkaz İslam Ordusunun şehidlerini ve kahramanlarını kutluyuram. Mekanları cennet olsun.
Saygilarimla Reis Difai.
