Türklərde Aile ahlakı.

Aziz ve Böyük türk Milletim.
Biz Türklerde eskiden tarih boyu ailenin dörd 4 derecesi vardır.
1-Boy.
2- Soy.
3- Törkün.
4- Bark.
1- Boy eski Oguzlarda aile adı , boy adı iydi. Ancaq avropadakı aile adlarının eksine olarak kiçik
addan sonra gelirdi. SALUR KAZAN, BÖKDÜZ EMEN, KAYAN SELCUK adlarında birinci sözler
boy adı, ikinciler kiçik addır.
Bu adları Dede Korkut kitabındada görürük.
Kaşkarlı Mahmud da DİVAN İ LÜGET TÜRK de deyir ki, bir adamın kim oldugunu öyrenmek
istedikde hansı ( hangi) boydansan ? deye sorulardı. Bununla birlikde, soy adı kiçik addan sonra
da gele bilirdi.
Yunus Emre - Emre sözü Oguz elinin Emre boyundan başka bir şey dyildi.
Oguz boylarında her bir ailenin özüne mahsus ( kendine ) baglı bir damgası vardı.
Oguzlarda her boy sürülerine, hazinelerine ( xəzinələrinə) öz damgasını nişan koyardı.
Yakutlarda boya Sip ismi verilirdi. Bu söz Anadolu türkcesinde SOP şeklini almışdır. Yakutlarda SİP
in ferdler arasında iktisadi ortaklıkı vardı. Her hansı bir adam dahil oldugu Sip in içinde istediyi
evde serbest hereket ede bilirdi.
Çingiz Han yasasına göre , her biri 40 kırk evden ibaret olan topluluqda yılda 4 evlenme olmalıydı.
Gencler yoksuldusa, bu topluluklar her bir yardəm ederek genclerin evlenmesini asanlaşdırırdılar (
kolaylaşdırırdılar).
Türklerde iki cür kohumluk terminleri vardır.
Bunlardan biri boya yani haraktere aiddir. Her bir şahs boy dahilinde kendinden böyük olana
bütün erkeklere İCİ, kendinden böyük olan kadınlara ABA , ismini ( adını) vermişler.
Özünden kiçik olan erkeklere İNİ, özünden kiçik olan kızlara iyse SİNGİL deyerdiler.
Özüyle yaşıd olan erkeklere ise ATI adını vermişler.
Bu sözler sonradan bir çok deyişiklere ugruyarak , Oguzlar İCİ yerine AGA ( aka) , ABA sözünün
yerine ABLA , ATI sözüde ATA şeklinde deyişmiş.
2- Soy.

Soy latınlarda koqna , almanlarda zippe, türklerde kohumlara, aile dışı emi uşakları, hala, bibi, dayı
ve baçkalarına TÖRKÜN ismi verilmişdir. Soya hem ana terefden, hem de ata terefden yakın
kohumlar dahil edilirdi. Ana Soyu, Ata soyu.
Eski türklerde ana soyu iyle ata soyu deyerce bir- biriyle beraber iydi.
Bir adamın tam soylu , asilli ( əsilli) olması için hem ana hem de ata terefinden soylu olması lazım
iydi. Bu gün Harezimdeki, Türkmenler hem ana, hemde ata terefden Türkmen olmayan bir kişiyle
evlenmez. Tam menasıyla soylu olması üçün anası ve atası türk olmalıydı.
Sülalerin teşekkülünden sonra ata terefden olan şahzadelere TEKİN, ana terefden olan
şehzadelerese İNAL adları verilmişdir.
Bir şahzadenin Hakan olması için hem hem TEKİN, hemde İNAL olması şeretdi.

3- Törkün .
Kaşkarli Mahmuda göre bir ailede yaşayan asas aileye Tötkün deyirlermiş. Törküne aid kohumluk
terminleri , boy içimdeki kohumluk terminlrinin aksine olarak .ahsi kohumluk gösterilir.
Akan – Ata
Öke – Ana
Konçuy- arvad, eş
Uru ogul – Erkek övlad
Kız ogul – Kız övladı
Törkün türklere göre ATA OCAGI dediyimiz şeydir.
Aile tanrısı bu ocaga sıgındıgı üçün bu ata ocagı heç vaht sönmemeliydi.
Türkler yurd kimi ocagıda unutmazdılar, Yurddan ocaktan uzaklaşkla beraber , yurd- ocak sevgisi
onlarda küvvetli bir baglılık yerinde iydi.
4- Bark.
Eski türklerde bir delikanlı evlenmek yaşına çatdıkda kahramanlık imtahanı vererek EL
meclisinde yeni ad ( isim) alard. Belelikle ELDAŞ mahiyyetini ERKEK- ERMİŞ, kiymetini( qiymətini)
kazanarak vatandaş hüküküna malik olurdu.
Bundan dolayı atasının ( qəyyumlugundan) kayyummlukundan çıkarak Hakanın kayyumlugu altına
girerdi.
Bu genc , ailesiinin var- dövletinden pay almak üçün ata ve anasının ölmesini beklemezdi. Aile
kurdugu zaman var- dövletten özüne düşen payı alardı. Alacagı kız da YUMUŞ adıyla cehiz
getirerdi. Bu cehizi de kızın ata anası ve kohumları vererdi.
Gelinle küreken var- dövleti birleçdirerek ortaklı bir ev sahibi olardılar.

Aile kurmak üçün erkekle kadının birleşmesine EVLENMEK diyerdiler ve EV – BARK SAHİBİ OLMAK
deyilmesi de burdan ireli gelir.
Türklerde gelinle erkeyin ( bəyin) çadırı ag ( ak- beyaz) rengde olardı. Bu sebebden de AG EV , AK
EV, BEYAZ EV deyilerdi.
Eski türklerde ev hem kadının hem de erin birge evi hakkı iydi.
Bu sebebden evin kişisine EV AGASI, evin kadınına ise EV KADINI deyilerdi.
Törkün perisi ocakda yaşadıgı kimi , ag evin periside barkda yaşayardı. Evde biri er için, digeri
kadın için iki peri yaşardı.
Birinciye ÖD ATA, ikinciye ÖD ANA deyerdiler.
Otagın ( oda) sagında küreken, solunda iyse gelin oturardı.
Gelin her sabah bir parça kere yagını ocaga atar ÖD ATA ve ÖD ANA üçün dua ederdi.
Biz türklerde her zaman kadınlarımıza erkeklerle beraber aynı hüküka malik olmasını saklayan tek milletik.
Buna göredir ki, biz kadınlarımıza HANIM ve ya HAYAT YOLDAŞI deyen tek milletik.
Eski türkler hem demokrat, hem de kadın hüküklarına saygı duyan FEMİNİST iydiler. Türklerde
feminismin asas sebebleride eski türklerde şamanizimde kadınların mukaddes ( kutlu) küvveye söykenmesi anlayışı iydi.
Bir buyuruk amri yazıldıgında Hakan buyururki yazılmasına itaet edilmezdi, itaet etmesi üçün
HAKAN ve HATUN BUYUR yazılardı.
Elçiler geldiyinde Hakan ve saglnda Hatun oturardı onları kabul etdikde.
Hakanın hökümetde ortagı olan hatuna TÜRKAN ismi verilerdi.
Hatun hakan sülalesine mensub olan bütün hanımların ortak ismiydi.
Eski Türklerde hakanın bir eşi ( hatunu) olardı, sonradan imperializm siyasetinde hakanların ve
beylerin hakiki eş ( arvadından ) başka KUMA adlanan başka ellere mensub olan kadınlarıda
olurdu. Ancak bu kumalar töreye göre resmen arvad olarak kabul edilmirdi. Aynı zaman da
kumaların cocuklarının miras hükuku da yok iydi. Kumaların ogullarının atası Hakan olsa da ,
onların Hakan olma hükuku yok iydi.
Eski Türklerde kadınlar hamılıkla at minmeyi, kılınc oynatmagı, güleşmeyi, savaşmagı , türk erkekleri
kader iyi öyrenerdiler.
Türk kadınlarında kemerlerinde kiçik hancer olardı, hem kendi namusu tehlikede oldukda koruması için, hemde düşmene saldırmak için.
Biz türklerde olan aile sevgisi ben deyerim heç bir milletlerde ola bilmez.
Vatan sevgisi, millet sevgisi, devlet sevgisi, yurd sevgisi ilk önce aileden, aile ahlakından gelir.

Biz türkler genclerimizde aile ahlakını ( əxlaqını) koruyub saklanmasını öyretmeliyik ve bu
mukaddes sevgini genc nesillerimize yönlendirmeliyik.
Bu gün bizlere ve halkımıza ilk derbeni aile ahlakımızı genclerde pozarak vurdular düşmenlerimiz.
Bu da pozuldukca ne vatan, ne yurd, ne Türklük , ne devlet sevgisi kalar, yok olarsa her şey
milletimizde yok olar.
Afsuslar olsun ki, bu gün genclerimizde , biz türklerde aile ahlakını demek olar ki, 85% ( hele belkede çok ) pozmuşlar.
Bizim mucadsilemiz Türklüyün her bir sahesinde olmalidır, asasda ilk önce aile töreleri ve ahlakını genclerimize cocuklugundan, ilk okuldan, aileden öyretmeliyik.

Saygılarımla Bahruz Reis Difai.
Orjinal Köşe Yazısına Git